Mysterieuze mosjes

REGIO - “Met de wandelschoenen aan trekken wij, tijdens de inmiddels zoveelste lockdown, de duinen in op zoek naar nieuwe ontdekkingen. In ieder jaargetij zien onze duinen er anders uit. Waar het gebied in het voorjaar en de zomer volop in bloei staat en de zon een warme tint geeft aan het zand, is de kleur in de winter grotendeels verdwenen.” 

Door: Annemieke Fierinck en Esther Hessing

“Struinend door de duinen zien we hier en daar toch heldergroene plekken in het zand. We gaan op onderzoek uit en wat blijkt; die tapijtjes die we van een afstand als één en dezelfde beschouwden, zijn toch niet zo uniform als we dachten. Dit groen bestaat uit allerlei verschillende types die we mos noemen. Zelfs op een gebied van slechts een vierkante meter groeien wel vijf verschillende soorten.

Via onze determineerapp komen we erachter dat mossen niet alleen heel leuk zijn om van dichtbij te bekijken, maar het blijkt dat ze ook allemaal grappige namen hebben als Frietzakbekermos, Rendiermos of Klauwtjesmos. Wat weten we eigenlijk van mos? Is het een plant en is het goed of slecht nieuws dat ze in dit gebied groeien?

We besluiten ons te verdiepen in de mossen en leren dat mossen wel degelijk planten zijn, maar dan zonder wortels en een vaatstelsel. Ze nemen voedingsstoffen op via het bladoppervlak. Mossen zijn een belangrijke schakel in ecosystemen, naast het produceren van zuurstof en het tegengaan van erosie, bieden ze leefruimte voor insecten en is het een plek voor het ontkiemen van allerlei zaden en vruchten. Daarnaast zijn het ook een soort ecologische waakhonden. Dauw en regenwater met daarin allerlei (gif)stoffen komen onverdund binnen. Mos is hierdoor uiterst kwetsbaar voor veranderingen in de omgeving en juist deze eigenschap maakt mossen nuttig voor o.a. natuurbeheerders. Zo zijn er soorten die op plekken groeien waar zuur regenwater niet kan wegstromen, of die het goed doen in een gebied met hoge ammoniakconcentraties.

Wij vonden mossen altijd vooral mooi en aaibaar. Maar nu deze plantengroep zo verassend veelzijdig en veelvormig blijkt, zijn we helemaal verkocht en speuren we bij elke duinwandeling naar nieuwe soorten. We hebben nog maar een fractie gezien van de honderden soorten die in Nederland voorkomen.”

Annemieke Fierinck en Esther Hessing, werken aan een kunstproject over de duinen. Het project is een zoektocht naar de diversiteit van flora en fauna en het nut en de noodzaak van het duinlandschap in Nederland, gedreven door de liefde voor de natuur en zorgen over de klimaatcrisis. Ze verdiepen zich in de historie, het huidige gebruik en de toekomst van dit gebied. Door hun nieuwsgierigheid te koppelen aan hun vakgebied, hopen ze een bijdrage te leveren aan de verspreiding van kennis over dit gebied. Wil je meer weten over het project, ga dan naar www.estherhessing.nl.