Vader en dochter ontdekken rol oudoom in het verzet: “Herdenk nu met ander gevoel”

CASTRICUM - “Mijn vader en ik gaan ieder jaar naar het oorlogsmonument voor de dodenherdenking. Ik dacht er eigenlijk verder nooit bij na, ook al stond onze naam Middelhoff erop.” Zo begint Ellemieke Middelhoff haar podcast Ondergronds Verleden over haar oudoom Stephanus uit Alkmaar. Ze maakt de podcast samen met haar vader, zo is te lezen bij mediapartner NH Nieuws.

Stephanus Middelhoff is een van de tien namen op het oorlogsmonument van Castricum. Net als zijn oudere broer Jan, maakt Steph in de Tweede Wereldoorlog deel uit van het verzet. De Alkmaarse broers opereren niet samen. Jan duikt onder op Texel en Steph in Alkmaar en omstreken. Ze zien elkaar nooit meer terug. Op 6 april 1945 wordt Steph gefusilleerd bij Limmen.

In de podcast zoeken Ellemieke en haar vader Anton naar het verhaal achter het verzetsleven van hun (oud)oom Steph en (groot)vader Jan.  En zoeken ze naar een antwoord op de vraag waarom hier in de familie over werd gezwegen. “Mijn vader was voor zijn werk bij de gemeente betrokken bij het oorlogsmonument in Castricum. Dat was de reden dat wij er ieder jaar naartoe gingen voor de herdenking en niet uitgesproken voor oom Steph”, vertelt Anton Middelhoff. “We waren de enigen van de familie. Ik kan mij niet herinneren een van de ooms en tantes bij de herdenking te hebben gezien.”

Op 6 april 1945 worden vlak bij het oorlogsmonument, op de provinciale weg bij Limmen, tien mannen gefusilleerd door de Duitsers. Stephanus Middelhoff, oudoom van Ellemieke, is een van hen. “Hij was op de verkeerde tijd op de verkeerde plek”, was het verhaal dat Middelhoff van zijn vader Jan hoorde. “Maar was dat wel zo?”, vragen hij en Ellemieke zich af nadat ze een artikel over het verzet onder ogen kregen. Vanaf dat moment begint hun zoektocht naar de waarheid en besluit filmeditor Ellemieke om er samen met haar vader een podcast over te maken. In het artikel staat hoe een Duitse soldaat wordt doodgeschoten bij een boerderij in Castricum, waar op dat moment een aantal verzetsmensen zijn ondergedoken. De fusillade bij Limmen was een vergeldingsactie voor de aanslag op de Duitse soldaat.  Alle slachtoffers zaten daarvoor opgesloten in de gevangenis op de Weteringschans in Amsterdam.

Lees ook: Tien vlaggenmasten langs de N203

“Oom Steph zou ook lid zijn geweest van een van de knokploegen van de bekende Alkmaarse verzetsstrijder Fritz Conijn”, vertelt Anton.  Zijn dood lijkt dus minder willekeurig dan in de familie werd aangenomen. “Mijn opa zei altijd dat het toeval was dat zijn broer was gefusilleerd en daarmee uit. We dachten er eigenlijk niet verder bij na,” zegt Ellemieke. Waarom er niet over het verzetsverleden van beide broers werd gesproken,  is een belangrijke vraag voor de makers van de podcast.  ”We hebben wel vermoedens, maar het blijft een beetje speculeren want er is niemand meer van die generatie,” zegt Ellemieke. 

Haar opa Jan zat ondergedoken op Texel. Hij vernam het slechte nieuws dat zijn jongste broer Steph was gefusilleerd pas maanden later, toen hij thuiskwam nadat de oorlog was afgelopen. “Mijn vader heeft het dus ook niet van dichtbij meegemaakt”, zegt Anton. “Hij moest het ook doen met wat ze hem vertelden. En ik kan mij niet herinneren dat er later op familiebijeenkomsten over de oorlog gesproken is.”

“En het is geen verwijt ofzo, maar van de familie waren wij altijd de enigen die naar de dodenherdenking gingen. Nu wij meer weten, had oom Steph in ieder geval binnen de familie wel wat meer erkenning mogen krijgen. Ik denk dat wij hier op 4 mei toch met een ander gemoed staan.”

De documentaire podcast van Ellemieke en Anton Middelhoff is vanaf 4 mei wekelijks te beluisteren via podcasts-apps.  Er komen vijf afleveringen. Ellemieke is filmeditor van beroep en had al heel lang de wens een eigen documentaire podcast te maken.