Natuurmonumenten houdt enquête, want: "Ons landschap staat op het spel"

Ons kleine, drukke land verandert onvoorstelbaar snel: de open ruimte in Nederland neemt met 8 hectare per dag af. Steeds meer megastallen, distributiecentra, zonneparken, windmolens, snelwegen en woonwijken vragen ruimte. Natuurmonumenten maakt zich hierover zorgen. Daarom vraagt de Nationale Landschap Enquête alle Nederlanders zich uit te spreken over hoe we willen dat Nederland er uit ziet. Hoe gaan we al die ontwikkelingen zo inpassen dat Nederland een fijn land blijft om te leven? Kan dat met liefde voor ons landschap en de natuur? En hoe ziet dat er dan uit? Iedereen die zich betrokken voelt bij natuur en landschap kan de enquête tot 9 januari 2019 invullen.

In de provincie Noord-Holland wordt momenteel vooral gebouwd in het bestaande stedelijk gebied, zoals Holland Park in Diemen. Afspraken tussen overheden en natuurorganisaties beschermen de fraaie Noord-Hollandse kustlijn tegen al te grote bouwwoede. Toch staat er veel op het spel: de provincie heeft de regels voor bouwen in het open landschap verruimd, waardoor er nu ook in kwetsbare gebieden grote stallen en loodsen mogen worden neergezet. Weilanden worden afgevlakt om vaker te kunnen maaien en sneller mest te kunnen injecteren. Bij het mooie kustdorp Bergen is een zonnepark aangelegd. Maar de grootste vraag is vooral waar de vele tienduizenden nieuwe woningen moeten worden gebouwd: in de nu nog open polders, of toch maar in de steden?

"Ons landschap staat op het spel," zegt Marc van den Tweel, directeur van Natuurmonumenten. "Als we niet opletten, verdwijnt de schoonheid en weidsheid van ons land en de ruimte voor de natuur." Daarom vraagt Natuurmonumenten via de enquête naar de mening van Nederlanders over hoe we om moeten gaan met woningbouw, landbouw, industrie, infrastructuur en al die andere zaken die ruimte vragen in ons land.

Natuur is geen energiefabriek

De overgang naar duurzame energie is van het grootste belang. Er zijn nog grote oppervlaktes lege daken op woningen, kantoren en andere bouwwerken. Daar is nog ruimte voor zo'n 145 miljoen zonnepanelen, maar ondertussen kijken steeds meer bestuurders met vragende ogen naar natuurgebieden en open ruimte om de energieopgave te realiseren. "Slechts 13 procent van ons landoppervlak is beschermde natuur. Laat die 13 procent ook écht natuur blijven. Verander haar niet in een energiefabriek," stelt Van den Tweel.

Kaalslag in boerenland

Daarnaast is onze landbouw gericht op economische topprestaties. Als grootste voedselexporteur van de wereld op de Verenigde Staten na, is in ons buitengebied een kaalslag gaande. Met de focus op productie verdwenen sinds de jaren 50 talloze sloten, hagen en bomen en veranderde veel landbouwgrond in gebieden waar slechts één plantensoort op groeit: eiwitrijk gras voor de koeien. Het levert meer productie op, maar ondertussen veranderde het boerenland dusdanig dat niet alleen onze nationale vogel de grutto, maar ook de ooit zo gewone tureluur, wulp, patrijs, veldleeuwerik en boerenzwaluw op de rode lijst van bedreigde vogels. En de schoonheid van het oudhollandse cultuurlandschap vind je bijna alleen nog in oude olieverfschilderijen. Laten we dit voortduren of zetten we in op meer natuurinclusieve landbouw?

Woningbouw

Er is een groot tekort aan woningen. Zeventien miljoen mensen hebben recht op een dak boven hun hoofd. Dat betekent dat er de komende jaren een miljoen woningen moeten worden bijgebouwd. Maar regie hierop lijkt te ontbreken. Als – optimistisch bekeken – de helft van die opgave binnenstedelijk kan worden opgelost, is nog zo'n 15.000 hectare open ruimte nodig om aan de vraag te voldoen. Dat is ongeveer vier keer de oppervlakte van Nationaal Park Zuid-Kennemerland. Maar welke open ruimte offeren we hiervoor op? Wie beslist hierover?

Het onderzoek wordt uitgevoerd door Wageningen Environmental Research in samenwerking met Natuurmonumenten. De resultaten stellen we beschikbaar aan bestuurders zodat zij dit kunnen meewegen als zij beleid vormgeven. Tot 9 januari 2019 kan de enquête worden ingevuld via: www.natuurmonumenten.nl/landschap.

Omdat het over de toekomst van ons land gaat wil Natuurmonumenten ook weten hoe kinderen hierover denken. Voor hen is een speciale enquête gemaakt. Zij kunnen meedoen via www.oerrr.nl/onderzoek.